Svinje mangulice

Svinje mangulice je rasa svinje koja je u Mađarskoj među rasama zakonom zaštićene. U Srbiji je češće u upotrebi i naziv Mangulica.

Posle povlačenja Turaka sa prostora Panonske nizije, ostalo je veoma malo svinja. Turci, iz religijskih razloga, nisu koristili meso ove životinje. Odgajanje ove vrste je bilo prepušteno gornjim severnim delovima Mađarske i Erdelju. I pored toga postoje podaci da su već 1750. godine organizovali vašar svinja u Šopronu. Krajem 18. veka, severni deo mađarske i Austrija su imale razvijene trgovinske odnose među kojima se isticala i trgovina svinjama. Najtraženija u toj razmeni bila je Bakonjska rasa, koja je veoma dobro podnosila dugačka putovanja. Kako se trgovina širila tako je trgovina svinjama stigla i do Hrvatske čije su rase postale traženije od bakonjske, zato što su imale više masti a i meso je bilo boljeg ukusa.

Širenje trgovine svinjama je stiglo i do Srbije, gde je glavni trgovac bio Miloš Obrenović, koji je počeo svoj trgovinski izvoz da ostvaruje sa rasama takozvane šumadijske svinje. Odavde su trgovci svinjama iz cele kraljevine Mađarske kupovali i snabdevali se svinjama. Zabeleženo je da je knez Miloš poklonio mađarskom grofu Jožefu Arčduku odeđeni broj svinja rase šumadinka. Ova svinja je ukrštana na imanju Kiš Jeno sa rasama kao što su bakonji i salantor što je dovelo do formiranja posebne rase svinja pod nazivom mangalica.

Svinje mangulice u 20-om veku.

Državno društvo odgajivača mangalica je osnovano 1927. godine u cilju održavanja rase i utvrđivanja glavnih karakteristika. Karakteristike je uredio Mihalj Rac i one su i danas u upotrebi. Drugi svetski rat je doneo nove nevolje rasi, od tog doba broj im je neprestano opadao. Od 1960. godine broj grla svinje mangulice je pao na 1.000 i ova rasa je potpala među ugrožene rase.

Prekretnica je došla 1990. godine kada je ponovo pokrenuto Državno društvo odgajivača mangalica i odgajanje ove rase se ponovo odomaćilo u regionu. Jedno od razloga ovog uspeha je i izvoz ove rase. Zbog izvanrednog ukusa mesa, mangalica se izvozi u Španiju gde se od nje pravi poznata serano šunka.